Eigen code: BN, geboren ‎08 jun 1933 Rotterdam, overleden ‎19 jan 2017 Mantinge‎, 83 jaar. Beroep: striptekenaar. Woonplaats: Mantinge
Al tijdens zijn lagere schooljaren maakt Kruis zijn eerste strips, al i s het dan nog voornamelijk in zijn schoolschriften. De kleine Kruis wi l later olifantenverzorger worden en in zijn prilste strips spelen de be esten een grote rol. Als de jonge Kruis 11 jaar oud is komt hij in conta ct met tekenaar Wim Meuldijk. Meuldijk was tijdens de Tweede Wereldoorlo g ondergedoken om te voorkomen dat hij in Duitsland aan het werk moest e n maakte in die tijd de strip Sneeuwvlok de Eskimo. Ook was hij betrokke n bij een tekenfilm over het Rotterdamse straatjochie Ketelbinkie. Voo r een bedrag van een rijksdaalder per uur leert Kruis van Wim Meuldijk a lle basisvaardigheden om een stripverhaal te kunnen maken.

Vanaf 1950 zit Kruis op de Academie voor Beeldende Kunsten waar hij zij n debuut maakt met de strip Prins Freddie voor de Rotterdamse krant De H avenloods. Nadat Kruis zijn opleiding heeft afgerond rolt hij het reclam evak in en werkt voor reclamebureaus als Nijgh & Van Ditmar (1954) en Va n Maanen (1958). Bij laatstgenoemd bedrijf maakt Kruis advertenties voo r grote klanten zoals Shell en Niemeyer. Vanaf 1959 tot 1963 werkt Krui s ook voor het door de oliemaatschappij Shell uitgegeven jeugdblad Olidi n met zijn cowboystrip Tommy waarin de hoofdrolfiguur de strijd aan moe t gaan met draken. Ook tekende hij de strips Stientje en Gertje voor Oli din en leverde eveneens de verhalen voor de strip Baldino die zou worde n getekend door zijn schoolvriend Jan van der Voo. Van der Voo en Krui s zouden later ook samenwerken aan het stripverhaal De Kleine Hertog.

In 1959 krijgt Kruis de kans om strips te mogen maken van de verhalen va n Marten Toonder. Vanwege onenigheid tussen de beide auteurs zou de stri p Student Tijloos echter nooit in een krant of album worden uitgebracht . Door zijn ervaringen met het stripgenre bij Olidin gaat Kruis dit medi um ook gebruiken voor zijn reclameopdrachten. Zo maakt hij reclame strip s voor bedrijven als Niemeijer, Mars, Treets, Bounty en Milky Way, die i n bladen als Donald Duck, Nieuwe Revu en Taptoe worden gepubliceerd. Naa st Van der Voo werkt Kruis vanaf dat moment ook met striptekenaars als W im Giesbers en Martin Lodewijk.

Vanaf de zestiger jaren ging Kruis zich meer richten op het maken van il lustraties voor de boekenreeks Adriaan en Olivier van Leonhard Huizinga . Ook tekent Kruis voor bladen als De Spiegel en Margriet. Nadat Jan Kru is in 1965 een stripverhaal heeft verzonden naar de Belgische stripauteu r George Remi oftewel Hergé heeft hij een ontmoeting met de beroemde str iptekenaar. Hergé is onder de indruk van de talenten van Kruis en hij ma g de strip Gregor leveren voor het weekblad Kuifje. In totaal worden 2 4 strips van Gregor gemaakt waarvan er 15 in het weekblad Kuifje zoude n komen te staan. Hiermee verdiende Kruis het in die tijd vorstelijke be drag van 500 Belgische Frank (16 euro) per aflevering.

Gregor was een stripverhaal dat we kunnen bekijken als een voorstudie vo or zijn latere succesvolle strip Jan, Jans en de Kinderen. Nadat het wee kblad een nieuwe eindredacteur heeft gekregen wordt de strip gepubliceer d in het weekblad Pep. Vanaf 1969 werkt Kruis ook voor het stripblad Sjo rs. Het blad, dat ooit begon als bijlage in het blad Panorama, moest con curreren met het veel hippere Pep en zodoende besluit de uitgeverij om v erhalen uit het Belgische stripblad Robbedoes over te nemen voor de Sjor s. Daarnaast is er ook ruimte voor opkomende tekenaars als Don Lawrenc e (Storm) en Jan Kruis.

Laatstgenoemde neemt in 1969 het stokje over van tekenaar Frans Piët e n tekent een tweetal eigentijdse verhalen in de populaire stripreeks Sjo rs en Sjimmie. Nadat hij de stripboeken Sjors en Sjimmie en de Raadsel s op Schiermeeuwenoog en Sjors en Sjimmie en de Ring van Schiermeeuwenoo g heeft uitgebracht heeft Kruis genoeg van het vervolgverhaal en wordt z ijn plaats overgenomen door tekenaar Jan Steeman. Kruis krijgt ondertuss en het aanbod om vanaf december 1969 een wekelijks stripverhaal te make n voor het damesblad Libelle.

In 1970 wordt Kruis door het platenlabel Sunderland gevraagd om hoezen t e illustreren voor langspeelplaten met avontuurlijke verhalen voor kinde ren. Zo verschijnen er onder meer platen van Alice In Wonderland en To m Sawyer. Met de strip Jan, Jans en de Kinderen voelt Kruis zich duideli jk meer in zijn element. In het doorlopende verhaal komen verschillend e alledaagse en actuele thema's aan bod, waardoor de lezer een mooi tijd sbeeld krijgt van het Nederlandse gezinsleven in die jaren.

In het verhaal van Kruis zien we de belevenissen van vader Jan, moeder J ans en de dochters Karlijn en Catootje, die samen met hun Rode Kater e n de teckel Lotje in de meest uiteenlopende situaties terechtkomen. Oo k Catootjes vriendje Jeroen, de feministische nicht Hanna (een bewust on gehuwde moeder), opa Gerrit (de vader van Jan) en opa's vriendin Moeps k regen een min of meer vaste rol in de verhalen. In de beginjaren woont h et gezin nog in een doorzonwoning in Rotterdam maar na enkele jaren besl uiten ze om te verhuizen naar een rustig dorpje in Drenthe, dit was nie t geheel toevallig omdat op hetzelfde moment Jan Kruis met zijn gezin ui t Rotterdam naar het dorpje Mantinge in Drenthe verhuisde.

In de strips van Jan Kruis speelden actuele thema's als emancipatie en r acisme een grote rol. Ook werden de in die tijd nog veelal onbesproken t aboes als homoseksualiteit en multiculturalisme met enige regelmaat in h et stripverhaal verwerkt. Vreemd genoeg werden de personages door de jar en heen niet ouder, met uitzondering van één aflevering uit de vroege ja ren tachtig waarin men een vooruitblik deed naar de familie in het jaa r 2000. Van 1972 tot 1999 verschenen er tientallen albums met de gebunde lde verhalen van Jan, Jans en de Kinderen.

In 1999 ging Jan Kruis met pensioen en droeg zijn werk over aan een groe p tekenaars onder de naam Studio Jan Kruis. Kruis zou nog wel de stripbo eken Jan, Jans en de kinderen in Mozambique (2001) en Jan, Jans en de ki nderen in Suriname (2014) maken voor de Leprastichting. Ook mag Kruis ee n tweedelige stripbewerking maken van het beroemde verhaal Woutertje Pie terse van Eduard Douwes Dekker oftewel Multatuli die in 2007 en 2010 zo u worden uitgebracht. Op zijn tachtigste verjaardag verscheen eenmalig d e Jan Kruis Glossy met een indrukwekkend overzicht van zijn werk.

Jan Kruis zou door de jaren diverse keren worden bekroond voor zijn werk . Zo ontving de tekenaar in 1980 de Stripschapsprijs. Op 29 april 1996 w erd Jan Kruis onderscheiden als Ridder in de Orde van de Nederlandse Lee uw. Ook ontving hij in november 2009 als allereerste persoon de Marten T oonderprijs voor zijn gehele oeuvre. In 2010 was de expositie Het Theate r van Jan Kruis te zien in het Nederlands Stripmuseum in de stad Groning en.

Kruis heeft op meerdere manieren invloed gehad op het culturele leven i n Nederland. Zo was hij de eerste tekenaar in Nederland met een zogenaam de familiestrip, waarin we de herkenbare dagelijkse belevenissen van ee n doorsnee familie kon volgen. Ook was Kruis de bedenker van de term "je weetwelkater" (een gecastreerde kater) en werden uitdrukkingen als "hoi- piepeloi" en "Jeroen-poep-aan-je-schoen" (tot ergernis van menig persoo n genaamd Jeroen) gemeengoed in Nederland.

Een ander gebruik dat door Jan Kruis werd verzonnen was Sint Pannekoek . Volgens de schoolagenda Jan, Jans en de Kinderen 1986-1987 was het ee n gebruik dat elk jaar op 29 november plaatsvond. Sint Pannekoek was vol gens het verhaal een oude Rotterdamse traditie, waarbij de moeder van he t gezin pannenkoeken bakte. De gezinsleden wachtten volgens deze traditi e op de thuiskomst van de heer des huizes met elk een pannenkoek op he t hoofd en wensten hem bij binnenkomst een vrolijke en gezegende Sint Pa nnekoek toe.

Nadat Sint Pannekoek steeds meer navolging kreeg schreef Kruis in 2015 H et evangelie van Sint Pannekoek, een verhaal over de jonge monnik Gerri t die in de 12e eeuw in een klooster aan de Rotte leeft. Ook was Kruis i n oktober 2016 betrokken bij de oprichting van het Nationaal Comité Sin t Pannekoek.